Bursa’nın Yıllara Meydan Okuyan Hanlar Bölgesi
Eski zamanlarda ticaret yolları üzerinde, tüccarların konaklama ihtiyacını karşılamak amacıyla hanlar ve kervansaraylar yapılmakta idi. Kervansaraylar hanlara göre yapı ve kapasite bakımından daha büyük yapılardı. Sadece Osmanlı döneminde değil, tarih boyu bir “cazibe merkezi” olmayı başarmış bir yerleşim yeri olarak Bursa çok sayıda kervansaray, bedesten ve hana ev sahipliği yapmıştır. Bursa Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti olma özelliği söz konusu ticari alanların sayısını artırmıştır. Bursa’da Hanlar Bölgesi olarak tanımlanan alanda;
- Koza Han,
- Fidan Han,
- Pirinç Han,
- İpek Han,
- Emir Han,
- Geyve Han,
- Galle Han,
- Çukur (Kütahya) Han,
- Kapan Han,
- Tuz Han
gibi hanlar bulunmaktadır. Söz konusu bölge, 2014 yılında Katar’ın başkenti Doha’da yapılan Dünya Miras Komitesi toplantısında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmeyi başarmıştır.
Bursa Hanlar Bölgesi’ndeki hanları kısaca tanıyalım
Koza Han 1490 yılında Sultan II. Bayezid tarafından yaptırılmıştır. Uzun yıllar ticaret işlerinde görevli devlet memurlarının konaklaması için hizmet vermiştir. Günümüzde yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı olmuş ve ipek eşarp dükkanları ön plana çıkmıştır.
Fidan Han Mahmut Paşa Hanı olarak da bilinmekte olup, 15. yüzyılda yapılmıştır. Fatih Sultan Mehmet’in sadrazamı olan Mahmut Paşa tarafından yaptırıldığından bu isimle de anılmaktadır. Günümüzde tekstil ürünleri satan dükkanlar bulunmaktadır.
Pirinç Han da II. Bayezid’in yaptırdığı bir handır. Başta ticaret olmak üzere farklı amaçlarda kullanılmış, 19. yüzyılda ise yabancı tüccarların konaklamasına hizmet etmiştir. Bugün üst katı kitapçı, alt katı kafe olarak hizmet vermektedir.
İpek Han 15’inci yüzyıl ortalarında Yeşil Külliyesi’ne gelir elde etmek için yapılmıştır. İpek ticareti ve bükümünü yapan tüccarlar olan “kazzazlar” nedeniyle Büyük Kazzazhane olarak da anılmıştır. 1958’de yanmış, ardından yenileme çalışmaları yapılmıştır.
Emir Han Orhan Gazi Külliyesi’nin bir parçasını teşkil eder. Yerel halkın At Pazarı olarak tanımladığı bölgede yer alır. Osmanlı’nın ilk bedesteni unvanını taşır. Günümüzde hediyelik eşya ve tekstil ürünleri satışının yapıldığı canlı bir ticaret merkezidir.
Geyve Han Yeşil Cami’nin mimarı olan Hacı İvaz Paşa tarafından Sultan Çelebi Mehmed’e hediye olarak yapılmıştır. Yapımından 17’nci yüzyıla kadar Hacı İvaz Paşa Hanı olarak bilinmekte iken bu tarihten sonra Geyve Han adını almıştır. Bugün, tekstil esnaflarının olduğu bir handır.
Galle Han Sadrazam Semih Alizade Paşa tarafından Kanuni Sultan Süleyman devrinde yaptırılmış olup Mimar Sinan’ın çıraklık dönemi eseridir. Buğday, arpa, gibi tahılların satışı için kullanılmış, 1906’da Cumhuriyet Caddesi’nin yapımı nedeniyle iki kısma ayrılmıştır. Bugün kuzey kısmında sadece bir duvar, güney kısmında ise büyük, kemerli bir sac kaplı ahşap bir kapı kalmıştır.
Kapan Han I. Murat döneminde yapılmış 1903 yılında güney kısmı Atatürk Caddesi’nin yapımı nedeniyle yıkılmıştır. Tarım ürünleri satışı için yaptırılan han, bugün dikim atölyeleri ve tekstil ticaretine hizmet etmektedir.
Tuz Han 15. yüzyılda Timurtaş Paşa’nın oğlu Umur Bey tarafından yaptırılan Umur Bey Camii’ne gelir yapılması amacıyla inşa edilmiştir. Bunu caminin ön kısmındaki bir taş vakfiyeden öğreniyoruz. Han bugün el sanatları ve tekstil ticareti için kullanılmaktadır.
Fenomen Blog
