Fenomen Blog

Sayılar

Hiç merak ettiniz mi ?

Sayı ilk ne zaman nasıl bulundu? Sayı sistemi nasıl ortaya çıktı? Sıfır rakamını kim ne zaman nasıl buldu? En büyük sayı kaçtır, birimi ve okunuşu nasıldır? En büyük sayı kaç basamaklıdır?

İlk Sayı Nasıl ve Ne Zaman Bulundu

Sayı kavramı, ilk olarak ne zaman, kim tarafından ve nasıl ortaya çıkmış bilinmiyor. Ancak insanın yaratılışı ve medeniyetin başlamasıyla sayıların ortaya çıkışının aynı zamana tekabül ettiğini söylemek yanlış olmaz.

Çünkü saymak bir insan ihtiyacıdır. İnsanlar doğası gereği göz, el, ayak, parmak gibi vücutlarındaki organlardan eşyalara kadar her şeyi sayarak sınıflandırmak ve ölçmek ister. Bir hayal gücünün eseri olarak ortaya çıkan sayı, akıl ve muhakeme süzgecinden geçtikçe gelişerek bugünkü sayılar sistematiğine evrilmiş ve matematik bilimi ortaya çıkmıştır.

Sayılar, bütün bilimsel araştırmaların ve hayatımızı kolaylaştıran teknolojik ilerlemelerin temelindedir. Bütün mimari yapılar, mekanik aletler, kara-hava-deniz ve uzay araçları, makineler, optik araçlar, elektronik cihazlar, bilgisayar yazılımları vs. içinde mühendislik olan hemen her şey sayı biliminin bir eseridir.

Öte yandan, içinde bulunduğumuz kainatı sayılarla tanıyoruz ve tanıdıkça barındırdığı sistemlerin adeta bir fizik ve matematik, başka bir deyişle sayılar mucizesi olduğuna da şahit oluyoruz.

Sayılar olmasa bilgi ve medeniyet de olmaz desek abartmış mı oluruz?

Sayı Sistemi Nasıl Ortaya Çıktı ?

Pozitif Tam Sayılar, yani Z⁺={1,2,3,4, …}, insanların ilk kullandıkları sayılardır. Karşı karşıya kalınan sorunlar ve bunları çözme adına yapılan derin analizler, bize daha karmaşık bir dünyanın kapılarını açtı ve sayı çeşitleri de artmaya başladı. Bir süre sonra Negatif Tam Sayıları kullanılmaya başladık: Z^–= {… ,-3,-2,-1}.

Ve matematikte oldukça önemli bir yer tutan “0”ı (sıfırı) bulduk!

Sıfırın iki yanından sonsuza dek uzanan Tam Sayılardan (Z={…,-3,-2,-1,0,1,2,3,… }) sonra oranlı gösterilebilen Rasyonel Sayılara ulaşan insanlık, sayılar dünyasında biraz daha derinleşerek oranlı gösterilemeyen İrrasyonel Sayıları buldu. Buradan da Rasyonel ve İrrasyoneli birleştirerek Reel Sayılar kümesine indikten sonra daha da derinleşerek cebirsel denklemleri çözebilmek için Karmaşık Sayılar düşünülmüş ve nihayetinde günümüzdeki sayı sistemine ulaşılmıştır.

İnsanoğlu, yaşamda karşılaştığı problemleri çözmek ve hayatını kolaylaştırmak için sonsuz sayı dünyası içinde sayı avı araştırmalarını elbette sürdürecek ve başka yeni sayı çeşitlerine ulaşarak bilgi ve medeniyeti daha da yukarılara taşıyacaktır.

Sıfır Sayısı Ne zaman ve Kim Tarafından Bulundu ?

Sıfıra ilk ihtiyaç duyan ve bir sembol olarak kullananlar MÖ 3000 yılında yaşayan Mısırlılardır.

M.Ö. 700-500 yılları arasında yaşayan Babiller de iki paralel çizgi şeklinde göstererek bu sayıyı kullandılar.

M.S. 2. yy.da ise bu sayı, Eski Yunanda Matematikçi ve Gökbilimci Batlamyos tarafından “0” şekline benzetilerek kullanılmıştır. Yokluk anlamında kullanılan bu sembol, rakam olarak değerlendirilmemiştir.

Toplamda etkisiz, çarpmada yutan eleman, bölmede anlamsız (sonsuz) sonuç veren, sayıların arasında ve arkasında olunca basamak, önünde olunca bir şey ifade etmeyen bu sayıyı ilk kez Matematiksel bir rakam olarak kullanan kişi 632 yılında Hindistan’da yaşayan Matematikçi ve Gökbilimci Brahmagupta’dır!

Sıfır ile birtakım işlemler yapan Brahmagupta, bir sayının sıfıra bölünmesi konusunda ise bir sonuca varamamıştır. Bildiğiniz gibi günümüzde de bu işlemin sonucu tanımsız-sonsuzdur.

Ancak sıfır sayısının günümüzdeki şekliyle kullanımı, 830 yılında Farslı Harizmi tarafından sağlanmıştır. Cebirin Babası olarak adlandırılan Harizmi, Brahmagupta’nın çalışmalarından etkilenerek sayıyı geliştirmiş ve sıfırın 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 sayılarıyla nasıl kullanılacağını adım adım göstermiştir.

Avrupa’da ise sıfırın kullanımı 1200’lü yıllara dayanmaktadır. Avrupa’da ilk defa Leonardo Fibonacci tarafından kullanılan sayı daha sonra kullanımı hızla yayılmış ancak Roma ve Arap rakamlarının aynı anda kullanımı bir ara karmaşıklığa neden olmuştur. Bundan dolayı 1299 yılında Floransa’da Arap rakamlarının ve sıfırın kullanımı yasaklanmıştır! Ancak çok kısa süre sonra sıfır rakamı, ticarette de büyük kolaylıklar sağladığı görülmüş ve hızla dünyaya yayılarak günümüze kadar gelmiştir.

En Büyük Sayı Kaç ?

Matematikte en büyük sayı “sonsuzdur” ve ∞ işaretiyle gösterilir. Sonsuz, matematikteki limit hesaplamalarda normal bir sayıymış gibi görülse de felsefesi farklıdır. Örneğin ∞, hiçbir sayı kümesinin bir elemanı değildir! İki değerin sonsuza eşit olması iki değerin aynı sayı olduğu anlamına gelmez. Bazı sonsuzlar sayılabilir olarak değerlendirilir. Sayılabilir sonsuz sayılamayan sonsuzdan daha küçüktür.

Peki en büyük sayı kaçtır? Bu sorunun cevabı için öncelikle “10⁴⁴⁸” sayısını bilmek gerekiyor. Yani 1 rakamının sağına 448 adet sıfır rakamı koyulduğunda ulaşılan sayı: Bir senoktokatragintilyon!

Bu durumda, 999 senoktokatragintilyon’dan başlayıp birler basamağı dahil tüm basamaklarında 9 olan sayı, isimlendirilen en büyük sayımızdır. Yani 999.999.999.999……999. Toplamda 450 basamak! Fena değil.

Peki bu sayının sonsuz (∞) karşısında değeri nedir? Okyanusta bir damla bile değil!

En büyük sayıların birimleri, okunuşları ve basamakları için aşağıdaki tabloyu incelemenizi tavsiye ederiz.